Om kartlegging av fare for kvikkleireskred

Aktsemdskart viser potensielt skredutsette område. Generelt kan det finnast kvikkleire så lenge ein er under marin grense (som er tidligare havnivå), og marin grense kan difor nyttast som det grovaste aktsemdsområde for kvikkleireskred. Marin grense varierer mellom 0 og 220 m.o.h., og er høgast i Osloområdet og i Trøndelag.

Der det er gjort ei detaljert lausmassekartlegging, kan områder med mogleg samanhengande førekomst av marin leire nyttast som eit meir nøyaktig aktsemdområde. Desse aktsemdsområda er basert på NGUs kart «Mulighet for marin leire», der lokal/tynne førekomst av marin leire ikkje tatt med som aktsemdsområde for kvikkleirskred. Ved bygging innafor eit aktsemdområde må ein utføre ei meir detaljert skredfareutgreiing.

Etter det store kvikkleireskredet på Rissa, Sør-Trøndelag i 1978 byrja kartlegginga av områder med potensiell fare for store kvikkleireskred (faresoner for kvikkleireskred, også kalla kvikkleiresoner). Denne oversiktskartlegginga er ei grov kartlegging basert på få grunnboringar og terrengkriterium. Kartlegginga identifiserar ikkje alle område kvar kvikkleire finst, men område kvar det kan gå større skred. Dei kartlagde sonene klassifisert med faregrad, konsekvensklasse og risikoklasse. Klassifiseringa gjer det mogleg å prioritere kva soner som bør sikrast, samt å differensiere krav til utgreiing og stabilitet ved utbygging i ei sone. Metoden er skildra i NVE Ekstern rapport 9/2020 Oversiktskartlegging og klassifisering av faregrad. Metodebeskrivelse. Kvikkleiresoner i risikoklasse 4 og 5 og med høg faregrad har vore prioritert for vidare soneutgreiing, stabilitetsberekning og eventuelle sikringstiltak for å bøte på låg stabilitet. NVE hjelper kommunane i dette arbeidet og i planlegging og gjennomføring av sikringstiltak.

Ei detaljert skredfareutgreiing skal avdekke den reelle skredfaren som skal dokumentere om eit område tilfredsstiller krava til tryggleik i Byggteknisk forskrift (TEK17 § 7-3). Ved utbygging i kvikkleiresoner eller områder med kvikkleire som ikkje tidlegare er kartlagt vert den reelle skredfaren dokumentert ved ei utgreiing av sona. Soneutgreiinga gjerast i samsvar med Kvikkleireveilederen (NVE veileder 1/2019: Sikkerhet mot kvikkleireskred).

Detaljnivået på utgreiinga avheng av kva som skal byggast (tiltakskategori). Dette kjem fram av kapittel 3.3 i kvikkleireveilederen. Dersom det som skal byggast er i tiltakskategori K3 eller K4 (bl.a. ved tilflytting av personar), så må det gjerast ei soneutgreiing. Dette er skildra i prosedyren i kapittel 3.2 i kvikkleireveilederen. For andre tiltak kan andre krav gjelde, men uansett må kvikkleireveilederen følgast for å unngå at tiltak utløyser skred.